Jom Kipoer 2008

In de boekwinkel heerst een vreemde sfeer, mensen zoeken tussen de vele stands en ik probeer titels te lezen. Het valt niet mee, iwriet is lastig, omdat er geen medeklinkers worden gebruikt in de gedrukte taal.
Wat ik zoek kan ik niet vinden, geen boeken over Bauhaus, ook al zijn er diverse titels van verschenen. Ik probeer nog een keer, Menashe Kadishman misschien? Nee helaas en ook geen Chaim ( wie?) Soutine.
In Tel Aviv en Haifa staan  de prachtigste gebouwen in Bauhausstijl , de boeken erover zijn in het noorden van Israel niet te koop, slechts op bestelling. Geen animo.
Een man, die een kennis ziet roept luidkeels: je moet je wel erg gaan vervelen met Jom Kipoer, dat je een boek gaat kopen, ik dacht, dat Marokkanen nooit lazen. Er klinkt gelach om me heen.
Er staat een lange rij, de mensen hebben haast, want alles gaat zo sluiten en er moet nog veel gedaan. Gegeten gaat er worden, voordat het vasten begint.Hier is dat om kwart over vier,het wordt vroeg donker. In het buitenland later,  er moeten drie sterren aan de hemel staan.
Mijn schoondochter heeft alles klaar en gaat douchen en zich aankleden.

Dit is mijn eerste Jom Kipoer in Israel na veel jaren. Ik weet het nog goed, mijn kinderen ( te jong om te vasten) zaten net aan tafel in die middag in het jaar 1973, toen er grote onrust ontstond. De sirenes gingen af, de radio werd aangezet en in een soort geheimtaal werden de mannen en jongens van huis en synagoges geroepen om zich bij hun eenheden aan te sluiten. Ook de man met wie ik toen samen was moest zich melden. Zo’n drie weken heb ik niets van hem gehoord, wist niet of hij in leven was. Telefoon had ik niet , mijn ouders in Nederland waren erg bang en ik probeerde tussen de sirenes door en verblijf in de schuilkelder een zo gewoon mogelijk leven te leiden met mijn jongens.Het dorp waar ik woonde bestond op dat moment slechts uit vrouwen, kinderen en een handjevol oudere mannen en in alle dorpen om ons heen woonden Arabieren. Er gebeurde niets, zij zaten net zo in angst als wij.
Mijn man van toen kwam terug, gebroken, tien jaar ouder. Veel vertelde hij niet , later nam hij me mee en zag ik de Golanhoogte vol uitgebrande tanks. Een spookbeeld.

Vijf en dertig jaar geleden is dit alles, tijd is niets, het is vandaag Jom Kipoer en ik ben in Israel bij mijn zoon, kleinzoon ( de kleine druiventros) en schoondochter.